“Η ΓΡΑΦΗ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΚΡΑΥΓΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ”

Η αξιαγάπητη, ταλαντούχα και μοναδική ηθοποιός Βάνα Πεφάνη μίλησε στο Athens Art Theater και την Άννα Χατζή για την παράσταση «Delete- Διαγραφή» στην οποία πρωταγωνιστεί, το έργο της «Σοβαρό ατύχημα ενός επιβάτη» , το φαινόμενο Μπούλινγκ, τον σχολικό εκφοβισμό, την βία, τον φόβο, τον ρόλο της οικογένειας, την αντιμετώπιση του, την πολιτική και κοινωνική κατάσταση που διανύει η χώρα μας, την τηλεόραση, το θέατρο και τα επόμενα σχέδια της.

Δύο έργα μονόπρακτα. Το «σοβαρό ατύχημα επιβάτη» και τα θεριά.
Πως συνδέονται μεταξύ τους;
Το «σοβαρό ατύχημα επιβάτη» είναι ένα μονόπρακτο το οποίο βραβεύτηκε πέρυσι στον πρώτο σεμινάριο συγγραφής θεατρικού έργου το οποίο έγινε στο Εθνικό θέατρο. Παρουσιάστηκε σε μορφή αναλογίου και αφορά το θέμα του μπούλινγκ. Αργότερα ο Παναγιώτης Μπαρμπαγιάννης έγραψε ένα αντίστοιχο μονόπρακτο με το ίδιο θέμα και συνδέσαμε αυτά τα δύο μαζί. Είναι σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη και ουσιαστικά το κοινό μας θέμα είναι ο σχολικός εκφοβισμός.

Που οφείλεται κατά τη γνώμη σας η έξαρση αυτού του φαινομένου τα τελευταία χρόνια;
Η βία υπήρχε πάντα στα σχολεία και όχι μόνο. Μπούλινγκ δεν είναι μόνο στο σχολείο. Απλά έχει πάρει αυτό τον όρο. Ο όρος μπούλινγκ στην Ελλάδα εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 90’. Δηλαδή μετράει γύρω στα είκοσι πέντε χρόνια. Διότι ασχολήθηκαν πιο επιστημονικά. Έγιναν έρευνες, τα φαινόμενα άρχισαν να γίνονται πιο ακραία και ξεκίνησαν όλοι να ασχολούνται με αυτό. Είναι ένα φαινόμενο που δυστυχώς εξαπλώνεται και χρόνο με το χρόνο γίνεται πιο βίαιο. Είναι η επίδειξη του ισχυρότερου Ποτέ δε θα φανταζόμουν πέρυσι που έγγραφα το κείμενο ότι φέτος θα υπήρχε το συμβάν στο Βόλο με τα δεκάχρονα παιδιά τα οποία κακοποίησαν ένα συμμαθητή τους. Παρόλα αυτά κρούσματα υπάρχουν και τα θύματα πολλές φορές δεν μιλάνε.Οπότε το φαινόμενο περνάει απαρατήρητο με πληγές για το παιδί.

Ποιος ο ρόλος της οικογένειας;
Μεγάλος. Πιστεύω ότι είμαστε όλοι υπεύθυνοι για αυτό το φαινόμενο.Και εμείς που είμαστε μεγαλύτεροι , είτε έχουμε παιδιά είτε όχι. Φυσικά φταίνε περισσότερο οι μεγάλοι, το σχολείο , η οικογένεια και γενικά η κοινωνία ολόκληρη. Δε μπορώ να πιστέψω ότι ένα παιδί γεννιέται για να γίνει θήτης. Αυτό λοιπόν με κάποιον τρόπο αναπτύσσεται μέσα στο παιδί. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι πολύ συχνά οι θήτες έχουν υπάρξει θύματα. Είναι ένας κύκλος βίας. Επίσης μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα λέει ότι το 60% από τους θήτες σε νεαρή ηλικία θα απασχολήσουν σοβαρά τη δικαιοσύνη.

Ποια θα πρέπει να είναι τα μέτρα αντιμετώπισης αυτής της
κατάστασης;
Θεωρώ ότι πρέπει οι άνθρωποι να αποκτήσουν συναίσθηση. Στα σχολεία να δημιουργηθούν ομάδες, να συζητούν για αυτό το θέμα. Οι δάσκαλοι να μιλούν με ψυχολόγους αλλά και με τα παιδιά. Ο μόνος τρόπος λοιπόν για να προλάβουμε κάτι και με κάποιον τρόπο να το λειάνουμε είναι απλά να συζητάμε. Πρέπει να μιλάμε για αυτά, να δίνουμε την ασφάλεια στο θύμα να μιλήσει για αυτό που του συμβαίνει. Το θέμα είναι να δημιουργήσουμε  τις συνθήκες ασφάλειας, αγάπης και κατανόησης ώστε να μιλήσουν τα παιδιά τα οποία είναι θύματα και ταυτόχρονα να βοηθήσουμε και τους  θήτες να μην γίνουν θήτες.

Το έργο σας μιλάει για τέσσερα χρόνια μετά. Δείχνει την ζωή το 2020. Πιστεύετε σε αυτή την εξέλιξη;
Είναι επιστημονική φαντασία η αλήθεια. Δεν βασίζομαι σε αληθινά γεγονότα. Είναι κάτι που κατασκεύασα. Αυτό το οποίο πιστεύω και που είναι το βασικό χαρακτηριστικό του έργου μου είναι ο φόβος ο οποίος θα μεγαλώσει. Αυτό θα φέρει ένα κλείσιμο στα σπίτια μας και στην οικογένεια μας.

Αναφέρεστε στη σημασία της συγγνώμης. Πόσο σημαντική είναι και
αν μπορεί να αλλάξει μία κατάσταση;
Έτσι όπως λέγεται συνήθως δε σημαίνει τίποτα. Στο κείμενο , τη ζητάει όχι για να απαλύνει το τραύμα του το θύμα αλλά γιατί πιστεύει ότι είναι ο τρόπος για να σωθεί ο θήτης. Είναι σαν μία κραυγή βοήθειας και όταν παραδεχτούμε το λάθος μας, είναι το πρώτο βήμα.

Το κείμενο βασίζεται στην πολιτική κατάσταση την οποία βιώνουμε σήμερα;
Σίγουρα το κείμενο έχει πολιτική και κοινωνική χροιά Η κατάσταση που βιώνουμε ευνοεί τη βία να ανθίσει και μάλιστα σε πολλούς τομείς. Αλλά αυτό προϋπάρχει στον άνθρωπο. Είναι η κακή του πλευρά. Απλά μια συγκεκριμένη πολιτική συνθήκη μπορεί να το ευνοήσει και να βγει πιο γρήγορα στην επιφάνεια.

Τα έργα τα οποία γράφετε έχουν στόχο να κινητοποιήσουν αλλά και
​να ευαισθητοποιήσουν κοινωνικά και πολιτικά έναν άνθρωπο;
Ναι. Όλα τα έργα που έχω γράψει μέχρι τώρα είναι θέματα τα οποία με αφορούν, με πληγώνουν και θα ήθελα να έχουν μία διαφορετική αντιμετώπιση στην κοινωνία. Οπότε η γραφή για μένα είναι η δική μου κραυγή βοήθειας. Έχω βρει μία διέξοδο με το γράψιμο, να λέω τα πράγματα που με απασχολούν. Δεν μπορώ να μένω σιωπηλή. Δεν αντέχω την αδικία , την βία και την σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων. Και στην κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε είναι το μόνο που δεν μας ωφελεί

Είστε μία ηθοποιός που έπαιξε στην τηλεόραση την εποχή της άνθησης της. Πως βλέπετε την κατάσταση στην οποία έχουν φτάσει τα κανάλια σήμερα και ποια η γνώμη σας για το αν θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν ή όχι;
Εννοείται ότι θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν. Όπως ήμουν κάθετα αντίθετη στο κλείσιμο της ΕΡΤ είμαι το ίδιο αντίθετη στο κλείσιμο των καναλιών. Θα ήθελα η τηλεόραση γενικά να είχε επικεντρωθεί σε πιο ποιοτικά πράγματα αλλά αυτό το θέλω χρόνια. Ακόμα και όταν δούλευα στην τηλεόραση. Δεν μπορείς να κλείσεις τα Καναλια και να απολύσεις τόσους ανθρώπους. Σε μία περίοδο που οι μισοί άνθρωποι δεν έχουν δουλειά και ένα ποσοστό 20% δεν έχουν να φάνε.

Το θέμα είναι όμως, υπάρχει πληρωμή στα κανάλια;
Μπορεί να αργούν οι πληρωμές αλλά κάποια στιγμή παίρνεις τα χρήματα. Αλλιώς για ποιον λόγο δουλεύεις και γιατί τόσοι εργαζόμενοι ξεσηκώθηκαν; Γενικά θεωρώ ότι δεν πρέπει να φιμώνεις και να κλείνεις καμία μορφή επικοινωνίας και τέχνης. Διότι η τηλεόραση προβάλει και κάποια πράγματα που είναι τέχνη. Σίριαλ και εκπομπές πολύ σπουδαίες έχουν περάσει από την ελληνική τηλεόραση. Γιατί τώρα και γιατί με αυτόν τον τρόπο; Γιατί οι άδειες να είναι μόνο 4 ; Ζούμε σε μία χώρα που κλείνουν τα πάντα. Είναι εύκολο το κλείσιμο στην κατάσταση που βρισκόμαστε. Δεν έχω δει όμως κάτι να ανοίγει. Δεν έχουμε παραγωγή στην Ελλάδα. Θέλω επιτέλους να δω πράγματα να ανοίγουν, να στηρίξουμε την παραγωγικότητα της χώρας.

Παρόλα αυτά ο Ελληνικός λαός γιατί δεν αντιδρά;
Ο ελληνικός λαός δεν υπομένει, περιμένει. Νομίζω ότι είμαστε σε μία αναμονή. Έχουμε παγώσει και περιμένουμε. Δεν ξέρουμε τον σωστό τρόπο να αντιδράσουμε. Βγήκαμε στους δρόμους, κάναμε απεργίες, ψηφίσαμε για κάτι διαφορετικό αλλά δεν έγινε τίποτα. Δεν ξέρεις πια πώς να αντιδράσεις. Σιγά σιγά στερείται η όποια μας δύναμη.

Αυτό λοιπόν μπορεί να οδηγήσει στη βία τελικά;
Νομίζω ότι οι άνθρωποι πάντα προσπαθούν να αποδείξουν ότι είναι ισχυροί. Θεωρώ γελοίο στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα να αποδείξουμε ότι είμαστε ισχυροί απέναντι στους αδύναμους συμπατριώτες μας. Είμαστε όλοι αδύναμοι. Αυτή τη στιγμή πάσχουμε όλοι. Αν καταλάβουμε ότι είμαστε σε ίση μοίρα με τον διπλανό μας και πως μόνο μαζί μπορούμε να κάνουμε κάτι, μπορεί τότε να έχουμε κάποια ελπίδα για το μέλλον.

Το θέατρο πως μπορεί να συμβάλει σε αυτό;
Το θέατρο είναι ανάσα, είναι ο τόπος συνεύρεσης όλων αυτών των ανθρώπων. Ένας τρόπος για να συγκινηθούμε όλοι μαζί. Ευνοεί τη συλλογικότητα. Μπαίνουμε σε μία αίθουσα άγνωστοι άνθρωποι και ξαφνικά μπορεί να ανάψουν τα φώτα και να είμαστε όλοι κλαμένοι. Αυτό δημιουργεί από μόνο του μία σύμπνοια. Για δύο ώρες φτιάχνει το «Μαζί».

Δέχεστε την ενέργεια από το κοινό;
Πολύ. Αυτό το οποίο δίνω μου επιστρέφεται. Το έχω ζήσει πολύ στο θέατρο και είναι η μεγάλη μου χαρά. Και δεν μιλάω για το χειροκρότημα αλλά κατά τη διάρκεια του έργου. Είναι μία πολύ ωραία στιγμή για τον ηθοποιό.

Είστε αισιόδοξη για το μέλλον;
Όχι, γιατί δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι είμαστε έτοιμοι να δούμε διαφορετικά τα πράγματα και τη ζωή μας. Είμαστε στην φάση που επιμένουμε να θέλουμε πίσω αυτά τα οποία χάσαμε και όχι σε αυτή να προχωρήσουμε σε έναν καινούργιο δρόμο και να αποκτήσουμε νέα πράγματα και με άλλον τρόπο.

Τα νέα σας σχέδια για τη σεζόν; Μετά την Παράσταση «DELETE»;
Ελπίζω να υπάρξει μία περίοδος ενός μήνα όπου θα ξεκουραστώ διότι μετά με περιμένει μία σκηνοθεσία στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης για τον Ιούνιο καθώς και μία ακόμα σκηνοθεσία η οποία θα συμβεί στο «UNDERGROUND» τον Απρίλιο.

ΠΗΓΗ 1ης ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: http://www.womenonly.gr/eksomologiseis/arthro/bana_pefani_exo_brei_ton_antra_tis_zois_mou-7554902/
ΠΗΓΗ 2ης ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://www.naftemporiki.gr/story/1056429/bana-pefani-den-thelo-pia-na-eimai-sunupeuthuni