“Από το 1996 δεν είχα καμιά πρόταση για τηλεόραση”
Η ηθοποιός και συγγραφέας Γωγώ Ατζολετάκη μίλησε στο Athens Art Theater και στην Άννα Χατζή για το θέατρο, την υποκριτική, τη συγγραφή, τον κινηματογράφο , την απουσία της από την τηλεόραση από το 1996, τα νέα παιδιά, την οικονομική κρίση που διανύει ο πολιτισμός τον τελευταίο χρόνο, την κακοποίηση και τη βία στο χώρο του θεάτρου και τα επόμενα της σχέδια.
Η υποκριτική ήταν όνειρο ζωής από τη νεαρή σας ηλικία;
Δεν θα το’ λεγα. Μικρή δεν είπα ποτέ, ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Πώς θα μπορούσα, άλλωστε; Στην επαρχιακή πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα, στη Σητεία της Κρήτης, δεν υπήρχε η λέξη «ηθοποιός» στους επαγγελματικούς ορίζοντες. Όταν ήμουν κοριτσάκι, ήθελα να γίνω πολιτικός μηχανικός, γιατί αυτοί έβγαζαν πολλά λεφτά… (χα, χα)… Έπαιζα όμως, από μικρή συνέχεια έπαιζα ρόλους, έκανα μιμήσεις, κι έστηνα παραστάσεις μέσα στο σχολειό και εκτός σχολείου με τις φίλες μου. Και με μαγνήτιζε ό,τιδήποτε είχε να κάνει με θέατρο και ηθοποιούς. Στην εφηβεία πια, το είχα αποφασίσει. Σε καμιά άλλη δουλειά δεν θα ένιωθα μέσα στο πετσί μου. Η «υποκριτική», όπως το λέτε, ήταν μέσα στο αίμα μου. Στο θέατρο βρισκόταν η ζωή για μένα.
Η συγγραφή πότε μπήκε στη ζωή σας;
Ω, αυτή είναι μεγάλη ιστορία. Και η συγγραφή, θα τολμούσα να πω, ότι ήταν μέσα στο αίμα μου. Πάντα με θυμάμαι να μουτζουρώνω χαρτιά, να γράφω ποίηση και τις σκέψεις μου… Ο,τιδήποτε απασχολούσε τον εγκέφαλό μου, ήθελα να το γράφω. Ποτέ όμως, πάλι ποτέ, δεν είπα πως θα γίνω συγγραφέας. Κάποτε, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και γι’ αυτό, κι άνοιξε ο δίαυλος για ν’ ασχοληθώ με τη συγγραφή, επαγγελματικά πλέον. Να περάσω τους προβληματισμούς μου κι αυτά που με καίγανε σε βιβλίο με αποδέκτη το αναγνωστικό κοινό. Πιστεύω πως, όταν είσαι «προγραμματισμένος» για να κάνεις κάτι, θα βρεθούν οι τρόποι και θ’ ανοίξουν οι δρόμοι. Αρκεί να είσαι ευεπίδεκτος και να δουλεύεις με πάθος.
Ποια η πηγή έμπνευσης των έργων σας;
Η ίδια η ζωή. Οι ιστορίες των ανθρώπων. Από τότε που ασχολήθηκα με τη συγγραφή, μιλώ λιγότερο και ακούω περισσότερο. Ακούω την ψυχή των ανθρώπων, που έχει να μου πει πολλά. Και τα προβλήματά τους. Οι άνθρωποι είναι δυστυχείς. Όλοι είμαστε δυστυχείς. Όλοι κουβαλάμε σταυρό – μικρό, μεγαλύτερο, δεν έχει σημασία. Για τον κάθε άνθρωπο ο δικός του σταυρός είναι ο πιο βαρύς. Κι αυτός είναι ο στόχος μου, όταν γράφω ένα βιβλίο : Να αλαφρύνω τον πόνο των ανθρώπων, να τους βοηθήσω, να εκπέμψω το μήνυμα πως «ποτέ δεν τελειώνει η ζωή, αν δεν τελειώσει η Ζωή». Πως αξίζει να κάνουμε υπομονή, γιατί ποτέ δεν ξέρει κανείς, τι μπορεί να συμβεί στην επόμενη στροφή…Αυτό ακριβώς το ιδιάζον έχουν τα βιβλία μου, θα έλεγα. Δε γράφω, απλώς για να πω μια ιστορία. Οι ιστορίες είναι καλές για να περνάς την ώρα σου. Τις διαβάζεις, ωραία… και μετά τις ξεχνάς. Για μένα δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Το βιβλίο, κατά την άποψή μου, πρέπει να έχει στόχο. Να προβληματίσει, να διευρύνει τη σκέψη, και να δώσει ώθηση ζωής. Και έτσι λειτουργώ. Διαφορετικά, γιατί να γράψω ; Για να πω μια ιστορία ; Δεν μ’ ενδιαφέρει έτσι.
Ασχοληθήκατε και με το ραδιόφωνο πως θα χαρακτηρίζατε αυτή την ενασχόληση σας;
Α… το ραδιόφωνο είναι κι αυτό ένας έρωτας. Το μικρόφωνο ! Αυτή η μαγική σχέση που δημιουργείται μεταξύ του ακροατή και μιας… φωνής. Από μικρή το λάτρεψα. Στην Κρήτη, θυμάμαι, μας είχε πάρει ο μπαμπάς μου ένα τρανζίστορ. Ήταν πολύ της μόδας τότε. Από την πρώτη στιγμή έγινε η αδυναμία μου. Άκουγα τραγούδια, παρακολουθούσα εκπομπές και συνεντεύξεις… Η πιο αγαπημένη μου ραδιοφωνική ώρα όμως, ήταν «Το θέατρο στο ραδιόφωνο» – θεατρικά έργα, δηλαδή, σε ραδιοφωνική προσαρμογή. Αλλά μεταδιδόντουσαν αργά, στις 10 το βράδυ, ώρα ύπνου. Και τι έκανα : Για να μην ενοχλώ τις αδερφές μου – που κοιμόμασταν στο ίδιο δωμάτιο – έπαιρνα το τρανζίστορ, το έβαζα πάνω στο μαξιλάρι μου σε πολύ χαμηλή ένταση, μετά κολλούσα το αυτί μου πάνω στο ηχείο και κουκουλωνόμουνα με τα σκεπάσματα. Όμως πάντα μ’ έπαιρνε ο ύπνος, ήμουνα πολύ κουρασμένο το καημένο. Ποτέ δεν κατάφερα ν’ ακούσω ένα θεατρικό έργο μέχρι το τέλος. Ως επαγγελματίας ηθοποιός αργότερα, πήρα μέρος κι εγώ σε αρκετά τέτοια θεατρικά στο ραδιόφωνο, που ήταν παραγωγές της ΕΡΤ. Πήρα μέρος και σε άλλες εκπομπές, μέχρι που έγινα και ραδιοφωνική παραγωγός με πολλές συνεργασίες. Με τον ANTENNA, την ΕΡΤ βέβαια επανειλημμένως, το ΚΑΝΑΛΙ 1 του Πειραιά, τον PLANET, τον Alpha989… Είμαι περήφανη, γιατί στη ραδιοφωνική μου διαδρομή έκανα καλές και ποιοτικές εκπομπές. Και είχα σταθερό ακροατήριο. Ακόμα κάποιοι πολλοί θυμούνται τις εκπομπές μου και με ρωτούν πότε θα ξαναγυρίσω στο ραδιόφωνο. Ίδωμεν !
Πως βλέπετε τα νέα παιδιά στο θέατρο; Υπάρχει ταλέντο;
Ασφαλώς και υπάρχει ταλέντο. Το ταλέντο ποτέ δε λείπει. Παρά το ότι είμαστε μια μικρή χώρα, μικρή και σε πληθυσμό, εν τούτοις αυτή η γη έχει γεννήσει και γεννά σημαντικά ταλέντα. Στο θέατρο, στη ζωγραφική, στην ποίηση… Δυο βραβεία Νόμπελ ποίησης δεν είναι μικρό πράγμα… Σε ό,τι αφορά στο θέατρο ειδικά, πρέπει να παραδεχθώ πως τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τα νέα παιδιά. Χρειάζεται πολύς κόπος και τεράστια υπομονή, για να πραγματώσουν τα όνειρά τους. Οι περισσότεροι είναι αναλώσιμοι. Ωραία παιδιά, ταλαντούχα, παίζουν σε ένα σήριαλ, κατακτούν τη δημοσιότητα, και μετά χάνονται. Η γρήγορη εποχή μας, δυστυχώς, ζητά συνεχώς νέο αίμα. Πρέπει να περάσει πολύς χρόνος και να καταβληθούν τεράστιες προσπάθειες, για να καταγραφεί κάποιος στη συνείδηση του κοινού. Γιατί ο κόσμος ξεχνά πολύ γρήγορα.
Η τηλεόραση σας λείπει;
Ω, ναι. Μου λείπει πολύ. Έχω κάνει πολλή τηλεόραση στο παρελθόν και έχω καταγράψει στο ενεργητικό μου μεγάλες επιτυχίες. Δυστυχώς, κάποια στιγμή τα πράγματα αλλάξανε. Και τώρα πια έχω να κάνω πολλά… πάρα πολλά χρόνια τηλεόραση. Η τελευταία μου τηλεοπτική εμφάνιση (ως ηθοποιός εννοώ) ήταν το 1996, όταν έπαιξα ένα ρόλο guest star στην εκπομπή «Εκείνες κι εγώ». Μετρήστε πόσα χρόνια…
Είστε επιλεκτική στη δουλειά σας;
Ναι, κατά κάποιο τρόπο. Θέλω να παίζω πράγματα που με εμπνέουν. Που με προκαλούν. Να έχει ενδιαφέρον ο ρόλος ή όποια άλλη επαγγελματική μου δραστηριότητα. Δεν μου αρέσουν τα εύκολα. Μετά από τόσο μεγάλη διαδρομή που έχω διανύσει, νομίζω πως έχω αυτό το δικαίωμα. Να μη φθείρομαι σε ανοησίες, που -σε τελευταία- ανάλυση με κάνουν να πλήττω. Πλήττω εύκολα, ξέχασα να το πω αυτό.
Ποια η γνώμη σας για τον σημερινό κινηματογράφο;
Γίνονται προσπάθειες, αλλά μεμονωμένες. Δυστυχώς χάσαμε τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Ο Γιάννης ο Σμαραγδής έχει κάνει καλές ταινίες (προσωπικά ξεχωρίζω το «Ο Θεός αγαπά το χαβιάρι»), αλλά δεν μπορούμε να μιλάμε για πλούσια κινηματογραφική παραγωγή. Το οικονομικό είναι μεγάλο πρόβλημα. Τα κεφάλαια. Και η γλώσσα μας που, παρ’ όλο που είναι η μητέρα των γλωσσών, δεν μιλιέται από πολύ κόσμο. Όσο για τον Έλληνα Γιώργο Λάνθιμο, αυτός έχει πλέον ξεφύγει. Κινείται πια σε υψηλά επίπεδα και αναμετριέται με τους μεγάλους του κινηματογράφου. Κι όταν μιλώ για ελληνικό κινηματογράφο, εννοώ φυσικά τις ποιοτικές ταινίες. Αυτές που έχουν κάτι να πουν, πέρα από δυο ώρες διασκέδασης. Γιατί έχουμε και τον άλλο κινηματογράφο, αυτές τις ταινίες που οι περισσότερες είναι remake παλιών μεγάλων κινηματογραφικών ταινιών. Αυτές πραγματικά τις θεωρώ άθλιες. Ούτε να τις βλέπω δεν μπορώ. Αν δεν είσαι σε θέση να εισφέρεις κάτι καινούργιο, φρέσκο, μην κάνεις τίποτα. Δεν είναι λύση να αναμασάμε τον Σακελλάριο…
Το γεγονός ότι έχετε χρόνια να εμφανιστείτε τηλεοπτικά σε κάποιο σήριαλ αλλά και στον κινηματογράφο, είναι επιλογή σας ή θέμα συγκυριών;
Όχι ! Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Βασικά, δεν έχω προτάσεις. Καμιά πρόταση. Δεν ξέρω… Με έχουν ξεχάσει; Μπορεί… Δεν με υπολογίζουν ως μάχιμη δύναμη; Κι αυτό μπορεί… Δεν το ψάχνω ιδιαίτερα. Το θέμα είναι πως από το 1996 (που ήταν, όπως σας είπα, η τελευταία μου τηλεοπτική εμφάνιση) δεν είχα καμιά πρόταση για τηλεόραση. Για κανένα σήριαλ. Απίστευτο κι όμως αληθινό ! Ούτε καν για μια guest star εμφάνιση. Εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια. Το θέλω πολύ, αλλά δεν προκύπτει. Για κινηματογράφο, ούτε να το συζητάμε… Βέβαια, όλα αυτά τα χρόνια εγώ έκανα πολλά πράγματα. Δεν μου έλειψε η επαγγελματική δραστηριότητα… Έκανα θέατρο, έπαιξα σημαντικότατους ρόλους, έκανα πολύ ραδιόφωνο, έγραψα επτά βιβλία, που δύο απ’ αυτά γίνανε και bestseller… Μπορεί αυτή να ήταν η αποστολή μου.
Τον τελευταίο χρόνο το θέατρο και γενικά ο πολιτισμός διανύει μια πολύ δύσκολη οικονομική κρίση. Είστε αισιόδοξη για την ανάκαμψη του;
Ασφαλώς. Δεν είναι θέμα αισιοδοξίας, είναι νομοτέλεια. Οι δυσκολίες και οι ανατροπές έρχονται και παρέρχονται. Αυτός ο πλανήτης, και η χώρα μας συγκεκριμένα, βίωσαν πολλά. Λιμούς, λοιμούς, καταποντισμούς, σεισμούς, απανωτούς πολέμους, προσφυγιά… Αυτό που συμβαίνει τώρα, θα έλεγα πως είναι από τις ήπιες καταστροφές. Θα περάσει η λαίλαπα, και θα ξαναβρούμε τους κανονικούς μας ρυθμούς. Θα συνεχίσουμε τη ζωή μας. Μπορεί να είναι λίγο διαφορετική, μπορεί να έχουν μπει καινούργια στοιχεία (κυρίως από άποψη τεχνολογίας), αλλά θα συνηθίσουμε. Ο άνθρωπος συνηθίζει πολύ εύκολα. Και ξεχνά ευκολότερα. Όσο για το θέατρο, μόλις δοθεί το σύνθημα ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε κανονικά, περιμένετε και θα δείτε τι θα γίνει. Φτου, ξελεφτερία! Δεκάδες οι παραγωγές που θα παρουσιαστούν, και θα είναι σαν να μην είχαμε σταματήσει ποτέ!
Ποια η γνώμη σας ως ηθοποιός, γυναίκα και μητέρα για τις καταγγελίες κακοποίησης και βίας στο θέατρο που ακούγονται τις τελευταίες μέρες;
Για κάποιους συναδέλφους πραγματικά δεν το περίμενα. Δεν μπορούσα να το υποψιαστώ καν. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου… Οι καταγγελίες αυτές έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και καιρό. Να ξέρουμε… και οι δράστες να υποστούν τις συνέπειες των πράξεών τους. Οι δε επίδοξοι «επιβήτορες» να είναι προσεκτικοί. Να ξέρουν πως ελλοχεύει ο κίνδυνος να διαπομπευθούν ή, ακόμα χειρότερο, και να φυλακιστούν. Χαίρομαι που έσπασε το απόστημα. Να ξεκαθαρίσει λίγο ο χώρος. Όχι ότι θα σταματήσουν οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις… Αυτό με τίποτα. Σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους, όχι μόνο στο θέατρο. Γιατί είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου, ο ισχυρός να εκμεταλλεύεται τον αδύναμο κι αυτόν που βρίσκεται σε ανάγκη. Να τον εκμεταλλεύεται με κάθε τρόπο.
Σχέδια για το άμεσο μέλλον υπάρχουν;
Αχ… Αυτή η φράση «άμεσο μέλλον», πονάει στη φάση που βρισκόμαστε. Γιατί δεν ξέρουμε τι έννοια έχει αυτό το «άμεσο». Τρεις μήνες, έξι μήνες, ένα χρόνο;… Άγνωστο! Εν πάση περιπτώσει, το χειμώνα που μας πέρασε ετοιμαζόμουνα να παίξω τη «Μήδεια» στο σημαντικό έργο του Γιώργου Α. Χριστοδούλου «Όταν η Φόνισσα συνάντησε τη Μήδεια». Μια πολύ ενδιαφέρουσα αλληγορία, μια αντιπαράθεση της «Φόνισσας» του Παπαδιαμάντη με τη «Μήδεια» του Ευριπίδη. Δουλέψαμε με πάθος, με τις σκηνοθετικές οδηγίες του Βασίλη Πλατάκη, και λίγο πριν απ’ την πρεμιέρα μάς «έκλεισαν». Για λίγο, υποτίθεται. Μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου. Αλλά πέρασαν από τότε τέσσερις μήνες κι εμείς βρισκόμαστε στα σπίτια μας με δεμένα τα χέρια. Αν και όποτε μας επιτρέψουν να εργαστούμε, σκοπεύουμε να ολοκληρώσουμε αυτό που αρχίσαμε. Κι έχει ο Θεός για παρακάτω…
