«ΕΝΑΣ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΝΕΚΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΛΕΕΙ Η ΛΟΓΙΚΗ»

Η εξαιρετική και ταλαντούχα ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη μίλησε στο Athens Art Theater και στην Άννα Χατζή για την Παράσταση  «Οι Αγνοούμενοι» στην οποία φέτος πρωταγωνιστεί και περιέγραψε με τον δικό της τρόπο τους χαρακτήρες, το νόημα και το περιεχόμενο της παράστασης.

Ένα πολύ δυνατό έργο το οποίο χτυπάει και αγγίζει απευθείας την ψυχή του θεατή. Πως ξεκίνησε η ιδέα για το ανέβασμα του συγκεκριμένου έργου;

Πάντα ξεκινάμε από ένα γραπτό κείμενο. Πιστεύω ότι το έργο είναι άσχετα με το θέμα της Κύπρου το οποίο θίγει πάρα πολύ ωραία, ένα πάρα πολύ καλό θεατρικό έργο. Νομίζω ότι αυτό είναι και το πρώτο που ενδιαφέρει έναν ηθοποιό. Διότι αν δεν είναι κάτι καλό , όποιες αλήθειες και αν πει  δεν θα φτάσουν στο κοινό ούτε και οι ηθοποιοί θα μπορέσουν να τις υπηρετήσουν. Μιλάμε για ένα συγγραφέα που έχει μια πένα εξαιρετική. ο Βασίλης Κατσικονούρης έχει δώσει αρκετά δήγματα γραφής στο δικό μας χώρο και μιλάμε για ένα συγγραφέα ο οποίος ξέρει να βάζει στη σκηνή αληθινούς ανθρώπους. Αν δεν το έκανε αυτό δε θα μπορούσαμε το κάνουμε εμείς. Έτσι επέλεξα αυτό το έργο. Διότι σαν παραγωγός εγώ έκανα την επιλογή πριν μερικά χρόνια και μάλιστα είπα ότι θα το ανεβάσω το 2014 γιατί αυτή την χρονιά είχαμε μια θλιβερή επέτειο. Σαράντα χρόνια από τότε.

 Το έργο το είχατε στο μυαλό σας . Το είχατε διαβάσει;

Το συγκεκριμένο έργο το είχα διαβάσει κάποια χρόνια πριν . Αναφέρεται στους αγνοούμενους της Κύπρου. Σε όλο το έργο υπάρχει ένας αδερφός ο οποίος έχει χαθεί στην Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, του οποίου η μία αδερφή αναζητά , ενώ η άλλη δεν τον θυμάται , απωθεί αυτή την μνήμη ή απλά θεωρεί μαζί με τον άντρα της ότι είναι κάτι παλιό. Όπως κάνει και η περισσότερη μερίδα του ελληνικού λαού σήμερα. Είναι γεγονότα 40 χρόνια πριν τα οποία εγώ τα έχω ζήσει και είναι καλό να τα μάθουν και οι νεότεροι. Γιατί οι νεότεροι πρέπει να διδάσκονται από την ιστορία μας και όχι μόνο από τις νίκες και τις επετείους τις οποίους γιορτάζουμε. Γιατί η ζωή η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ήταν μία ήττα του ελληνισμού, η οποία έχει πληγώσει την δική μας γενιά και πιθανόν να μην θέλουν πια να ασχοληθούν με αυτό γιατί μέσα τους να τους πληγώνει.

Ένα  έργο με πολλά μηνύματα και συγκινήσεις. Μέσα από τις ερμηνείες και την τέχνη του θεάτρου μπορεί  ο κάθε θεατής τα εισπράξει;

Η τέχνη πολλές φορές μπορεί να είναι καταλύτης για αρκετά πράγματα. Να σκεφτούμε, να μελετήσουμε και να ενδιαφερθούμε για μερικές καταστάσεις. Αυτό βέβαια μέσα από το συναισθηματικό κομμάτι. Αγγίζοντας τον συναισθηματικό μας κόσμο , αλλά και την λογική μας ,στο σύνολο του ανθρώπου που απευθύνεται. Συγκινώντας, ερεθίζοντας το συναίσθημα  για μερικά πράγματα τα οποία πολλές φορές δεν θέλουμε να θυμόμαστε.

Στοέργο υπάρχει η τούρκικη εισβολή το 1974 αλλά παράλληλα και η ζωή ενός ζευγαριού. Πως συνδέονται μεταξύ τους  ;

Το έργο είναι προφητικό και έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα. Γράφτηκε το 2005 και ο τίτλος του είναι “οι  αγνοούμενοι – μια ενδιαφέρουσα ζωή”. Είναι θα έλεγα ένας ειρωνικός τίτλος. Γιατί από την μια πλευρά είναι οι αγνοούμενοι και από την άλλη βρίσκεται ένα ζευγάρι το οποίο ζει μία ζωή ενδιαφέρουσα , μέχρι να ανακαλύψει ότι η ζωή του είναι μόνο μία επιφάνεια. Ήταν προφητικό διότι και οι δύο χώρες η Ελλάδα και η Κύπρος ζούσαν σε μία κατάσταση μιας ευημερίας , ενός ονείρου ότι όλα διαρκώς θα βαίνουν προς το καλύτερο, θα περνάμε όλο και πιο άνετα, θα καταναλώνουμε και περισσότερα. Κανείς δεν κοιτούσε την αλήθεια τότε. Δηλαδή, το χρέος, τον εξωτερικό δανεισμό που είχαμε τότε  εμείς και τα προβλήματα των τραπεζών που είχαν στην Κύπρο. Είχαμε φτιάξει  και οι δύο χώρες έναν πλασματικό κόσμο και οι δύο χώρος και κατακρημνιστήκαμε. 

Το ίδιο συμβαίνει και με το ζευγάρι. Δεν είναι ότι δεν θυμάται και απωθεί τα γεγονότα. Το ζευγάρι δε λέει μεταξύ του την αλήθεια. Το θέμα του έργου δεν είναι μόνο ένας αδερφός χαμένος στην Κύπρο , είναι και ένα παιδί το οποίο δεν έχει γεννηθεί. Δεν έχει γεννηθεί γιατί το ζευγάρι αρνείται να πει την αλήθεια. Υπάρχει μια διπλή πληγή. Ένας νέος δεκαέξι ετών  που προφανώς τον έχουν εκτελέσει και μία γυναίκα η οποία έμεινε έγκυος και δεν υπερασπίστηκε την εγκυμοσύνη της. Προτίμησε με τον άντρα της  να περάσουν καλά και να πουν ψέματα στη  συνέχεια. Το ζευγάρι αναγκάζεται να πει την αλήθεια, όταν έρχεται η Δέσποινα σαν καταλύτης, η οποία ουσιαστικά είναι η μνήμη και η αλήθεια. 

Στο τέλος και  η ίδια η Δέσποινα  παραδέχεται τον θάνατο του αδερφού της. Αναγκάζεται να το δεχτεί. Μια αλήθεια βέβαια η οποία θα της δώσει μια μετάβαση κάπου αλλού όπου για να συγκινήσει ή να εξεγερθεί εναντίον της  ιστορίας, της κοινωνίας , του θεού του ίδιου, θα πάει να αυτοπυρποληθεί. Είναι μία διαμαρτυρία και ίσως μια προσπάθεια , η Δέσποινα είναι μία Ταγμένη θα έλεγα. Όλοι οι ταγμένοι αυτοπυρπολούνται για να συγκινήσουν την κοινή γνώμη και να ασχοληθεί κάποιος με αυτό το θέμα. Αυτή λοιπόν έχει ένα φορτίο από την μητέρα της η οποία την όρκισε, σε αντίθεση με την αδερφή της η οποία είναι πολύ νεότερη και στο τέλος θα πάρει την κληρονομιά από την μεγάλη αδερφή. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός που ο συγγραφέας λέει την μία ηρωίδα του Δέσποινα η οποία κυριαρχεί  και καθορίζει τα πράγματα και η άλλη λέγεται Ισμήνη- Αντιγόνη . Ισμήνη η οποία είναι δειλή και δεν πάει να υπερασπιστεί το σώμα του αδερφού και στην συνέχεια μεταμορφώνεται στην Αντιγόνη. Είναι καταπληκτικό που της έχει δώσει δύο ονόματα και την φωνάζουν Μίνα.

Πόσο εύκολο είναι για έναν άνθρωπο να φτάσει στην αυτοκτονία;

Ένας άνθρωπος ο οποίος είναι αποφασισμένος , όπως η Δέσποινα η οποία είναι μαχητής και επαναστάτρια μαζί, βέβαια είναι πολύ εύκολο. Καταρχάς η Δέσποινα δεν αυτοκτονεί, αυτοπυρπολείται. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η αυτοκτονία είναι μία πράξη απελπισίας ενώ η Δέσποινα κάνει μία ηρωική πράξη. Λέει: « εκτός εάν γίνει κάτι μεγάλο, κάτι αληθινά σπουδαίο.» Πέρα από αυτό έχει τελειώσει η δουλειά της. Η μητέρα της, της έχει βάλει ένα ακόμη μεγάλο χρέος , να βρει τα κόκαλα του αδερφού της. Δε νομίζω ότι αντέχει παρά πέρα. Πρέπει η επόμενη γενιά να το κάνει αυτό. Όπως γίνεται σήμερα. Βρίσκουν τους τάφους, διαπιστώνουν με το DNA την ταυτότητα και κάθε μέρα στην Κύπρο υπάρχει και μία κηδεία αγνοουμένου. Γιατί τους κηδεύουν μετά, πρέπει να τιμήσεις τον νεκρό. Ο λαός μας και όλοι οι λαοί αν δεν μπουν στην διαδικασία του πένθους ,δεν τηρήσουν κάποιους κανόνες και δεν θρηνήσουν, δεν μπορούν να ξεπεράσουν μία απώλεια. Ο άνθρωπος ο οποίος έχει χάσει κάποιον και είναι αγνοούμενος, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες  δεν μπορεί να θεωρήσει ποτέ οτι είναι νεκρός ακόμα και αν το λέει η λογική. Οι άνθρωπο τον θέλουν, τον σκέφτονται και τον φαντάζονται όπως ήταν όταν χάθηκε. Η Δέσποινα τον αδελφό της τον βλέπει δεκαέξι χρόνων Μιλάμε για ένα θέμα ανθρωπιστικό αλλά κυρίως πολιτικού  περιεχομένου το οποίο έχει σημαδέψει κυρίως τον ελληνισμό, τον οποίο πρέπει να τον υπερασπιζόμαστε και να μνημονεύουμε, παρότι δεν είναι αυτός ο στόχος του έργου. Σκοπός του έργου είναι να πάρει αυτό το ιστορικό γεγονός, αυτό το δεδομένο σε μία οικογένεια, γιατί το δημόσιο με το ιδιωτικό έρχονται και δένουν και έτσι είναι το σωστό.

Ήρθε μία καθηγήτρια και ζήτησε να δουν τα  παιδιά την παράσταση. Πως σας φάνηκε το γεγονός αυτό; Είναι σημαντικό η νέα γενιά να βλέπει τέτοιου είδους παραστάσεις;

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός αυτό. Μου είπε ότι τα παιδιά κάνουν ένα θέμα για την Κύπρο. Είναι μία πολύ σημαντική αφορμή για να αποκομίσουν κάποια πράγματα που αφορούν την ιστορία. Όταν κάτι είναι αληθινό το αντέχουν όλοι. Πιστεύω ότι το καλύτερο θέατρο για παιδιά είναι η τραγωδία. Τα παιδιά είναι καταπληκτικοί θεατές. Μόνο μην τους πεις το ψέμα. Καταλαβαίνουν το γνήσιο και το αληθινό. Πρέπει να μάθουν ιστορία. Ν α αρχίσουν να ψάχνουν μόνα τους, να ανακαλύπτουν πράγματα τα οποία δεν τους τα λένε. Είναι μαθητές και σήμερα με το ίντερνετ είναι υποχρεωμένοι να ψάξουν για την ιστορία τους. Δεν μπορούμε αύριο ότι τα παιδιά μας δεν ξέρουν ιστορία, όταν εμείς από το σχολείο ακόμα δεν τα έχουμε διδαχθεί. Είμαι πολύ χαρούμενοι όταν εκπαιδευτικοί φέρνουν εδώ παιδιά και ενδιαφέρονται να κάνουν θέμα κυπριακό.

φωτογραφία: ΘΩΜΑΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ

1η Δημοσίευση Συνέντευξης 12/12/2014