“Η σκηνοθεσία εμπεριέχει απόλυτα την υποκριτική”

Ο Γιώργος Ματζιάρης μίλησε στο Athens Art Theater και στην Άννα Χατζή για τη θεατρική παράσταση «Σχόλιο για την Ηλέκτρα» η οποία συνεχίζεται για 2η συνεχόμενη χρονιά στο θέατρο “Χώρος”, τ ον ρόλο του, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, την διαχρονικότητα της, το παρόν, το μέλλον, τη μοναξιά, την εξουσία, την προτιμήσεις του στα έργα γενικότερα και τα επόμενα του σχέδια.

«Σχόλιο για την Ηλέκτρα» . Δεύτερη χρονιά για την παράσταση. Ένα έργο βασισμένο στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Τι ακριβώς πραγματεύεται η υπόθεση του;

Η Ηλέκτρα του Σοφοκλή,  είναι ένα από τα πιο άγρια έργα του ποιητή, μιας και γράφτηκε την περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου. Μετά το φόνο του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα, η Ηλέκτρα σαν μία πληγή, που συνειδητά αιμορραγεί για να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του πατέρα της, ζητάει εκδίκηση για το φόνο του με φόνο, περιμένοντας τον αδερφό της να επιστρέψει εκδικητής και λυτρωτής για εκείνη. Η Ηλέκτρα σαν ένα πολυδιάστατο σύμπαν μοναξιάς, μνήμης, εμμονής, μίσους και αγάπης, προσπαθεί να κρατηθεί όντας άπατρις στην ίδια της την πόλη, στο ίδιο της το σπίτι. Ένα ουρλιαχτό που κραυγάζει όχι για τη δικαιοσύνη, αλλά για την ανταπόδοση του φόνου.

Τι ξεχωρίζεις στην ηρωίδα του Σοφοκλή ;

Η οργή, ο θρήνος, η επιμονή- εμμονή, η δίψα για εκδίκηση, η εξάντληση της αναμονής, είναι στοιχεία που συνθέτουν το πρόσωπο της Ηλέκτρας. Ο ποιητής επιλέγει να ξεκινήσει την τραγωδία του με την Ηλέκτρα να βρίσκεται πια σε μία οριακή της στιγμή. Είναι μία ύπαρξη που έχει σπάσει κάθε όριο προκειμένου να καταφέρει να επιβιώσει μέσα στην απόλυτη μοναξιά. Αυτή η ακροβασία που πετυχαίνει ο Σοφοκλής είναι αυτό που κάνει την Ηλέκτρα τόσο ξεχωριστή.

Ποιος ο δικός σου ρόλος;

Ο ρόλος ο οποίος αφηγούμαι στην παράσταση, είναι της Ηλέκτρας. Χρησιμοποιώ τη λέξη αφήγηση, γιατί αυτό είναι ένα μεγάλο στοιχείο της παράστασης. Κανείς από τους τρεις μας δεν μπαίνει στη διαδικασία να παίξει τη γυναίκα. Αφηγούμαστε τις πλευρές των ηρώων μέσα από τη σκληρότητα τριών ανδρικών σωμάτων.

Το παρελθόν τι ρόλο διαδραματίζει στο παρόν;

Είναι η ίδια η μνήμη. Χωρίς παρελθόν, χωρίς ιστορία είσαι άπατρις. Σαν να έρχεσαι από το μηδέν και να πηγαίνεις στο πουθενά.

Τι συνέπειες μπορεί να προκαλέσει η μοναξιά ;

Η μοναξιά οδηγεί καμιά φορά σε μία αγριότητα, αν υπερβείς το χρόνο και το χώρο της. Δημιουργεί μία απόσταση και μία απομόνωση που σε κάνει ασυνείδητα να νοσείς.

Η διεκδίκηση της εξουσίας πόσο εύκολα μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα;

Η εξουσία ανέκαθεν εγκυμονούσε και θα εγκυμονεί κινδύνους. Έχει κάτι το εγωιστικό. Ο άνθρωπος χωρίς δύναμη νιώθει σαν ένα μυρμήγκι ανάμεσα στα άλλα, μόλις όμως πάρει το αναβολικό της εξουσίας, σε όποια μορφή της, το μυρμήγκι αρχίζει να γίνεται ελέφαντας και αυτό δύσκολα το κοντρολάρεις.

Υπάρχουν κοινά στοιχεία του έργου με την σημερινή κοινωνία ;

Με τρομάζει η διαχρονικότητα που έχει το έργο. Με κάνει να σκέφτομαι αν έχουμε πάει παρακάτω ή αν κλωθογυρίζουμε στα ίδια και στα ίδια, απλώς αλλάζοντας κάποια ονόματα στις καρέκλες των ανθρώπων που μας κυβερνούν.

Θα ήθελες να περάσεις κάποιο μήνυμα μέσα από την παράσταση;

Το μήνυμα το περνάει το ίδιο το έργο. Αυτό προσπάθησα να κάνω σκηνοθετικά. Να αφήσω το κείμενο να ακουστεί και να προβληματίσει τον θεατή, όπως προβλημάτισε κι εμάς.

Υπογράφεις και τη σκηνοθεσία του έργου. Ο συνδυασμός της σκηνοθεσίας με την υποκριτική είναι απαραίτητη προϋπόθεση στην έναρξη μίας θεατρικής σου δουλειάς;

Για μένα η σκηνοθεσία εμπεριέχει απόλυτα την υποκριτική. Το πώς ο ηθοποιός θα μιλήσει το κείμενο. Ποια πράγματα θα επιλέξεις να βγουν πιο έξω ώστε να φωτίσεις κάποιες πλευρές. Ο λόγος, ο ρυθμός, η επικοινωνία, είναι στοιχεία που ένας σκηνοθέτης οφείλει να δώσει στους ηθοποιούς, ώστε να υπάρχει μία κοινή γραμμή κι όχι να παίζει ο καθένας αυτό που πιστεύει για να βγει όσο πιο αλώβητος γίνεται από την παράσταση. Πιστεύω ότι ο σκηνοθέτης είναι ο μαέστρος που διδάσκει ολόκληρη την παρτιτούρα στους ηθοποιούς, κάνοντάς τους να νιώθουν ασφαλείς μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. Δεν είναι εύκολο.

Έχεις κάποια ιδιαίτερη προτίμηση σε έργα ή οι επιλογές σου προκύπτουν μέσα από συγκυρίες;

Με συγκινούν και με κινητοποιούν έργα που κρύβουν μία βαθιά ποίηση που ακροβατεί σε έναν τρελό ρεαλισμό. Δε νομίζω πως είμαι από τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κάποιο έργο μέσα από μία ανάθεση. Αν δεν το έχω ονειρευτεί, δεν το έχω δει, δεν νιώσω αυτή την ανάγκη να το επικοινωνήσω, πιστεύω πως θα του κάνω κακό. Άλλωστε ηθοποιός είμαι, δεν θεωρώ τον εαυτό μου σκηνοθέτη. Επιλέγω να δημιουργήσω κάποια συγκεκριμένα έργα επειδή έχω την ανάγκη να πω κάτι. Αυτό δεν με χρήζει αυτόματα σκηνοθέτη, σε καμία περίπτωση.

Ασχολείσαι και με άλλα πράγματα πέρα από το θέατρο ;

Παλαιότερα ήμουν χωμένος μόνο σ’ αυτό. Στα βιβλία μου, στο θέατρο, στο γράψιμο και τίποτα άλλο. Είμαι σε μία φάση που προσπαθώ να μην το κάνω τόσο. Βάζω συγκεκριμένο ωράριο πλέον. Προσπαθώ να αφιερώνω χρόνο σε δικούς μου ανθρώπους και να κάνω βόλτες με τη μηχανή για να ανακαλύψω λίγο περισσότερο την Αθήνα. Με απελευθερώνει. Είναι ωραία να δημιουργείς που και που μία ακαταστασία.

Τι άλλους στόχους έχεις στο μυαλό σου για τα επόμενα χρόνια;

Δε θέλω να βάζω μακρινούς στόχους. Με φοβίζει και με αγχώνει αρκετά το να οργανώνω μακροπρόθεσμα πλάνα. Αυτό που θα ήθελα είναι να μπορώ να υπάρχω ανάμεσα σε όμορφες συνεργασίες και με ανθρώπους που θα με εξελίσσουν.

Ετοιμάζεις κάτι άλλο παράλληλα με αυτή την παράσταση;

Δουλεύω πάνω σε ένα έργο που θα πραγματοποιηθεί την επόμενη θεατρική σεζόν. Μετά το τέλος της παράστασης θα ασχοληθώ μόνο με αυτό το κομμάτι γιατί έχει τρομερό όγκο δουλειάς.