«Όλη μας η ζωή έχει τις βάσεις της στα παιδικά μας βιώματα»
Η ηθοποιός Άννα Παντζέλη μίλησε στο Athens Art Theater και στην Άννα Χατζή για την επιτυχημένη θεατρική παράσταση “Ένοικος” η οποία συνεχίζεται για 3η συνεχόμενη χρονιά στο θέατρο «Αλκμήνη», το κείμενο και την πηγή έμπνευσης του, τον ρόλο της, το παρελθόν και την επιρροή του στο παρόν και το μέλλον, τον ρόλο της οικογένειας στην διάπλαση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου και την επιρροή των βιωμάτων στην στη συμπεριφορά μας, τη συγγραφή και τα επόμενα της σχέδια.
3η χρονιά για την παράσταση «Ο Ένοικος». Τι πιστεύετε ότι κέρδισε το κοινό σε αυτή την παράσταση;
Το κοινό σίγουρα βγαίνει κερδισμένο από μια θεατρική παράσταση, και ειδικά όταν το έργο καταπιάνεται με τις ανθρώπινες σχέσεις. Βγαίνει από μια αίθουσα που μόλις έχει παρακολουθήσει τους ηθοποιούς να ενσαρκώνουν τους ρόλους τους, κι επειδή κοινό και ηθοποιοί είναι από την ίδια πάστα, ο κάθε θεατής γίνεται και ο ρόλος που περισσότερο ταιριάζει στα βιώματα του. Κι έτσι γεννιέται η συγκίνηση, το γέλιο, το δάκρυ, έρχονται θύμισες και εικόνες που μοιάζουν κοινές κι εκεί είναι η μαγεία. Αυτή η μαγική και ιερή για μένα μοιρασιά που γίνεται μόλις κλείσουν τα φώτα της πλατείας και φωτίζονται στη σκηνή οι ηθοποιοί. Όταν δηλαδή το φως της ράμπας προσπαθεί να κατέβει στη σκοτεινή πλατεία που κάθεται το κοινό. Ο θεατής συμφωνεί σιωπηρά πως όσα θα δει στη διάρκεια της παράστασης θα τα θεωρήσει αληθινά.
Ποια η πηγή έμπνευσης του συγκεκριμένου έργου;
Οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Παρατηρούσα ανθρώπους που είχαν μεγάλη αγάπη μεταξύ τους, μοιράζονταν την ίδια τους τη ζωή, κι όμως συχνά – πυκνά έλεγαν σκληρά και πικρά λόγια ο ένας στον άλλον, σαν να μην τους ένοιαζε που θα πλήγωναν τον μοναδικό άνθρωπο που είχαν συνοδοιπόρο στη ζωή. Κι αυτό ισχύει για όλες τις σχέσεις, όχι μόνο με τα αδέρφια. Απλά έπρεπε να επιλέξω ποια θα ήταν η σχέση των ηρώων μου, και μου φάνηκε πολύ δυνατό και πολύ πιο ενδιαφέρουσα η ανάπτυξη της αδερφικής σχέσης. Έχει αγάπη, έχει κοινά βιώματα, έχει ανταγωνισμό αλλά και έναν κόμπο που ότι κι αν κάνεις θα σε δένει με τον άλλον, ακόμα κι αν τον απορρίψει, η σχέση θα υπάρχει όσο ζει.
Πείτε μας λίγα λόγια για το ρόλο σας
Είμαι η Μαρία, η μεγάλη αδερφή. Μαζεμένη, ρομαντική, επιφανειακά αδύναμη και φοβισμένη, αλλά στην ουσία η ίδια έχει καταλάβει πως πέρασε η ζωή της χωρίς να κυνηγήσει τα όνειρά της, αλλά περιμένοντας να τα εκπληρώσει το μαγικό χέρι της τύχης, αν και ξέρει πως η μοίρα γράφεται με την πένα του καθενός, σε αντίθεση με την Στέλλα, την μικρότερη αδερφή, που κάνει η εκπληκτική Λίνα Μαρκάκη, και που νομίζει πως το πάλεψε, πως κυνήγησε το όνειρό της, Αυτό είναι και το δικό της παραμύθι. Ότι έζησε, ενώ είναι στην ίδια, ίσως και χειρότερη θέση από την μεγάλη.
Πώς επηρεάζει το παρελθόν την καθημερινότητα αλλά και στο μέλλον ενός ανθρώπου;
Η καθημερινότητα είναι τόσο σκληρή που αν έχει ένα βαρύ ή ανούσιο παρελθόν, είναι ακόμα πιο μαύρη. Όλοι οι άνθρωποι, όταν κάτσουμε σε μια παρέα και αλλάζουμε απόψεις και κουβέντες, όλοι μα όλοι, θα πούμε σπουδαία και μεγάλα πράγματα. Είμαστε όλοι φιλόσοφοι και επικαλούμαστε και τις φράσεις σπουδαίων ανθρώπων για να τα ακούσουν οι άλλοι μα πιότερο εμείς, μπας και το άλλο πρωί κάτι αλλάξουμε στην δική μας μέρα. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα, που όλοι όμως το έχουμε ζήσει. Μπροστά στο θάνατο ή την αρρώστια, όλοι λέμε, υγεία πάνω από όλα, υγεία και τίποτε άλλο, και ξυπνάμε το άλλο πρωί και τρέχουμε γεμάτοι άγχος και απληστία για το παραπάνω. Έτσι είναι η καθημερινότητα των ανθρώπων. Άγρια και αδηφάγα. Και είναι τόσο σκληρός ο καθημερινός αγώνας, που μπαίνει πρώτη η ύλη και μετά όλα τα άλλα… Κι έτσι περνούν οι μέρες και τα χρόνια μας. Άρα πως να έχουμε ένα όμορφο και χαρούμενο μέλλον όταν η καθημερινότητα γίνεται παρελθόν με λάθος προτεραιότητες.
Ποιος ο ρόλος της οικογένειας στην διάπλαση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου;
Το άλφα και το Ω. Είναι καταλύτης που μπορεί να ενώσει ή να διαλύσει το χαρακτήρα του κάθε μέλους της, πόσο μάλλον ενός παιδιού.
Πως μπορεί να επηρεάσουν τα βιώματα τη συμπεριφορά ενός ατόμου;
Όλη μας η ζωή έχει τις βάσεις της στα παιδικά μας βιώματα. Είναι το μπετόν που θα ρίξει το περιβάλλον που γεννηθήκαμε και μεγαλώνουμε εκεί, κι έπειτα εμείς θα χτίσουμε εκεί πέτρα-πέτρα την προσωπικότητα μας. Ο χαρακτήρας μας είναι στα θεμέλια της ζωής μας, κι αυτός μετέπειτα οδηγεί την συμπεριφορά μας απέναντι σε όλους τους άλλους αλλά περισσότερο στον εαυτό μας, και πως θα αγαπήσουμε ή θα μισήσουμε το ίδιο το εγώ μας, το μέσα μας, που όλοι ξέρουμε . αν είναι μαύρο, άσπρο, καλό ή κακό.
Χρησιμοποιείτε στοιχεία του χαρακτήρα σας αλλά και της καθημερινότητας σας στα κείμενα σας;
Νομίζω πως όσο κι αν θέλει κάποιος να απομακρυνθεί από το χαρακτήρα του, σε μια τέτοια ηλικία είναι δύσκολο να το πετύχει. Είναι σχεδόν αδύνατον. Όμως αλλοίμονο κι αν όσοι γράφουμε χρησιμοποιούσαμε τη ζωή μας ή τη ζωή των γνωστών μας.. Θα ήταν κάτι άλλο. Αυτοβιογραφία, βιογραφία, ιστορίες κ.ά. Πιστεύω πως όποιος θέλει να γράψει ένα θεατρικό ή γενικότερα ένα βιβλίο με ήρωες, μπορεί να έχει την αφορμή από δικές του ιστορίες ή άλλων, αλλά η αιτία θα είναι η φαντασία του και το μεράκι του να γράφει, να πλάσει ρόλους και να τους ζήσει μέσα από την γραφή του. Να βρει δρόμο για να απαντήσει στα δικά του ερωτήματα, να μην τον τρώει το αν ήταν έτσι τότε εγώ τι; Πως;
Πως ταιριάζετε τους ήρωες των κειμένων σας με τους ηθοποιούς οι οποίοι καλούνται να τους ενσαρκώσουν;
Οι ηθοποιοί λίγο ή πολύ είμαστε μια μεγάλη οικογένεια. Γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον, ακόμα κι αν δεν έχουμε συνεργαστεί, μπορούμε να ακτινογραφήσουμε έναν συνάδελφο, επειδή όπου τον δούμε – ειδικά στο θέατρο- θα κάνουμε την σύγκριση (ακόμα κι αν δεν το θέλουμε) πως θα έπαιζα «εγώ» το ρόλο αυτό. Το «εγώ» είναι κυρίαρχο στον ηθοποιό, και όπως έλεγε και το ιερό τέρας ο Μάρλον Μπράντο: «Ηθοποιία είναι η έκφραση μιας νευρωτικής παρόρμησης. Ηθοποιός είναι αυτός που, όταν δεν μιλάς για τον ίδιο, δεν ακούει.». Υπερβολικό ίσως αλλά όχι λάθος. Επομένως μπορώ μετά από 32 χρόνια στο σανίδι να μπορώ να κρίνω με ποιον ταιριάζουν τα χνώτα και η αισθητική μας στο θέατρο.
Η συγγραφή πότε μπήκε στη ζωή σας;
Έγραφα κείμενα για επιθεωρήσεις- πληρωνόμουν αλλά όχι φανερά. Ήταν άμεσα με τον πρωταγωνιστή. Έγραψα και σενάρια που έγιναν ταινίες και μάλιστα παίχτηκε ένα από αυτά σαν μίνι σήριαλ στο mega το 1990, με το που άνοιξε το κανάλι. “Αστέρι στη Λάσπη” είναι ο τίτλος του, και πρωταγωνιστούσε η Μαρία Αλιφέρη. Ήταν το πρώτο σήριαλ του mega (συνολικά 5μιση ώρες, άρα βόλευε να γίνει μίνι σειρά)
Είναι στις προτεραιότητα σας να συνδυάζετε την υποκριτική με την επιμέλεια του κειμένου;
Ότι γράφω προσπαθώ και να έχω την καλλιτεχνική ευθύνη και την επιλογή των άλλων συντελεστών. Γι’ αυτό και στα θεατρικά μου δεν υπάρχει σκηνοθέτης. Το ανεβάζω εγώ, έτσι όπως το έχω φανταστεί τις ώρες που το συγγράφω και έχω ακόμα και τους φωτισμούς στο μυαλό μου. Τώρα αν αύριο θελήσει κάποιος άλλος να ανεβάσει δικό μου έργο, ασφαλώς και θα κάνει την δική του σκηνοθεσία και θα βάλει την δική του καλλιτεχνική τρέλα.
Η τηλεόραση είναι στις βλέψεις σας;
Η τηλεόραση είναι ένα μέσον που σε μπάζει στο σπίτι του άλλου, και θα σε δει ακόμα κι αν δεν είσαι στις προτιμήσεις του. Βοηθάει οικονομικά, ίσως όχι όπως τις «καλές» εποχές που ζήσαμε τη δεκαετία του 1990, μέχρι και την κρίση, αλλά σίγουρα βοηθάει στην επιβίωση του ηθοποιού και σου δίνει την ευκαιρία να σε μάθει το ευρύ κοινό. Φυσικά και θα με ενδιέφερε και θα το ήθελα κιόλας. Πάντως σαν το θεατρικό κοινό δεν έχει. Είναι αυτός που θα σηκωθεί από τον καναπέ του, την βολή του και θα έρθει στο ταμείο να πληρώσει εισιτήριο για να σε δει και να σε χειροκροτήσει. Υπάρχει μεγαλύτερη τιμή από αυτό; Όχι πες μου, υπάρχει;
Προετοιμάζετε κάποια άλλη συγγραφική δουλειά;
Πυρετωδώς και σύντομα μάλιστα. Στα σκαριά είμαστε και τρέχουμε. Ό Ένοικος ξεκινά στις 15 Σεπτεμβρίου για Τρίτη χρονιά, και θα συνεχίσει κάθε Κυριακή στις 6.30 μ.μ. στην φιλόξενη αίθουσα του θεάτρου Αλκμήνη. Μετά θα πούμε και τα άλλα.
Σχέδια για το άμεσο μέλλον υπάρχουν;
Πολλά. Τα σχέδια μου τα έχω σαν όνειρα αυτή τη στιγμή, δικά μου και μόνο, και όταν πρέπει θα τα αναγγείλουμε κιόλας. Αλλά σιγά σιγά, γιατί η γιαγιά μου έλεγε πως όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια ο Θεός γελάει.. Προς το παρόν πάμε Αλκμήνη, Ο Ένοικος και σας περιμένουμε με τη Λίνα Μαρκάκη κάθε Κυριακή στις 6.30μ.μ.